Kaygılı bir ebeveyne sahip olmak, kaygı düzeyi yüksek ebeveyn ifadesi, kişilerin kendi kaygılarıyla birlikte ebeveyn kimliği altında yaşadığı aşırı kaygıyı ifade eder. Kaygı, bir bakıma ebeveyni güvenli ve etkili seçim yapmaya motive ettiğinden bir dereceye kadar normal ve faydalıyken aşırı dozda olduğunda hem ebeveynin hem çocukların olumsuz etkilenmesine sebep olabilir. Ebeveynlerin yaşadığı bu kaygı, bebeklikten yetişkinliğe kadar çocuğun gelişimsel sürecinin herhangi bir döneminde yaşanabilecek bir duygudur. Ebeveynlerin kaygılı olduklarına dair bazı işaretler arasında çocuğunun başına kötü bir şey gelebileceğine dair düşüncelerinin olması, çocuğuyla alakalı küçük ayrıntılarda bile fazla zaman harcayarak endişelenmesi, çocuğunu zararlı olarak algıladıkları durumlara sokmaktan kaçınması gibi örnekler verilebilir. Aynı zamanda çocuğun sağlık durumu, okuldaki performansı, arkadaş çevresi gibi faktörler, ebeveynin kaygı duyabileceği bazı tetikleyici faktörler olabilir. 

Kaygılı Ebeveynin Çocuk Üzerindeki Etkisi

İnsanlar, genel olarak öğrendikleri birçok durumu etrafındaki insanları gözlemleyerek öğrenirler. Sosyalleşilen ilk ortam aile olduğundan kişinin ebeveynleriyle olan ilişkisi çok büyük bir öneme sahiptir. Ebeveynlerinin tüm tutumlarını gözlemleyen ve bunu kendi yaşantısına uyarlayan çocuk, ilk öğrenmelerini ebeveynlerinden kazanır. Çocuk, ebeveynlerinin yaşadığı duygularını kendi duygusuymuş gibi içselleştirebilir. Yani ebeveynin huzurlu veya huzursuz olması, sakin veya kaygılı olması, çocuğun kendi duygularını şekillendirmesine temel oluşturacaktır. Dolayısıyla ebeveynlerin kaygılı olması, çocuğun hem çocukluk döneminde hem de yetişkinlik çağında genel olarak kaygı düzeyi yüksek bir birey olmasına sebebiyet verebilecek potansiyele sahiptir.

Kaygılı ebeveynler, çocuklarının başına bir şey gelebileceği kaygısıyla çocuğunu yapabileceği birçok durumdan mahrum bırakabilir. Ebeveynler, çocuğu üzerinde gerekenden fazla kontrol sahibi olarak aşırı özen gösterme davranışı sergileyebilirler. Böyle bir ortamda yetişen çocuk, yetişkinliğinde kendine güveni olmayan, kendi kendisini yönetemeyen ve yanlış yapmaktan korkan bir birey haline gelebilir ve bağımsız davranışlar göstermesini engelleyebilir.

Ebeveynlerine ait kaygı dolu senaryolara maruz kalan çocuk, ürkek/ufak şeylerden korkan bir birey haline gelebilir. Bu tutumla büyüyen çocuklar, yetişkinlik yaşamında diğer insanlarla ilişki kurmakta zorluk yaşayabilirler. Kişi yetişkinliğinde; içedönük, insanlara güvenmeyen, hassas, kırılgan, çekingen vb. özellikler gösterebilir.

Bazı ebeveynler kaygılarını o kadar yoğun yaşarlar ki bu kaygı çocuğunun temel ihtiyaçlarını görmelerini engelleyebilir. Çocuk ile ebeveynler arasında bir iletişim kopukluğu yaşanabilir. Böyle bir tutumla yetişen kişi, kendini boşlukta hissederek kendini yönlendirmekte güçlük yaşayabilir.

Ebeveynlerin çocuklarına sürekli bir şey olacakmış gibi davranması ile büyüyen kişi sürekli bir tehlike ihtimali olduğu düşüncesi ile yaşamaya başlar. Tehlike olmasa bile tetikte olan ailesini görünce göremediği bir tehlike olduğuna dair düşünceler geliştiren bir birey haline gelebilir.

Kaygılı Bir Ebeveyne Sahip Olmak

KAYNAKÇA

-Burstein, M., Ginsburg, G. S., & Tein, J. Y. (2010). Parental anxiety and child symptomatology: an examination of additive and interactive effects of parent psychopathology. [corrected]. Journal of abnormal child psychology, 38(7), 897–909.
-Lawrence, P. J., Murayama, K., & Creswell, C. (2019). Systematic Review and Meta-Analysis: Anxiety and Depressive Disorders in Offspring of Parents With Anxiety Disorders. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 58(1), 46–60.
-Telman, L., van Steensel, F., Maric, M., & Bögels, S. M. (2018). What are the odds of anxiety disorders running in families? A family study of anxiety disorders in mothers, fathers, and siblings of children with anxiety disorders. European child & adolescent psychiatry, <27(5), 615–624.