OLUMSUZ DUYGULARIN KONTROL EDİLMESİ

Duygu Nedir?

Duygu, hayatın her alanında birçok kişi tarafından deneyimlenen, kişilerin çeşitli durumlarla karşılaştığında nasıl tepki vereceğini etkileyen zihinsel, davranışsal ve fizyolojik tepkilerdir. İnsanlar birçok deneyimi duygularla ilişkilendirebilmektedir. Örneğin denizi izlerken huzur, önemli bir görüşme öncesi kaygı, güzel bir haber sonrası coşku hissetmek bu deneyimlerden bazılarıdır. Davranışlara etki etmede temel faktör olan duygular, çoğu zaman anlık olumlu veya olumsuz durumlarda ortaya çıkmaktadır. Günlük yaşama ayak uydurmak, sosyal ilişkilerde olumlu iletişim kurmak için ortaya çıkan bu duyguların kontrol altında tutulması önemlidir. Çünkü yerinde ve zamanında kullanılmayan duygular insanları zor duruma düşürebilmektedir.

Duyguların Önemi

Duygular kişinin hem kendisi hem başkaları hem de bazı durumlar hakkında kıymetli bilgiler verir. Örneğin yapılacak bir sunum öncesinde hissedilen endişe, o sunuma daha iyi hazırlanmak, daha fazla bilgi edinmek gerektiğini hatırlatabilir. Duyguların verdiği mesajları doğru yorumlayarak davranışları değiştirmek mümkündür. Bundan yola çıkarak duygu ve davranış arasında bir ilişkinin olduğunu söyleyebiliriz. Duygular davranışlara yön veren önemli bir etkendir. Örneğin işinde her gün iyi performans sergileyen bir çalışan, bir gün işe mutsuz geldiğinde kolaylıkla yaptığı işlerini zorlanarak yapabilir. Ya da işe giderken yaşanan üzücü bir olay sonrasında morali bozulan bireyin büyük bir müjdeli haber ile aniden neşelenmesi de görülebilecek başka bir durumdur.

Olumsuz Duygular

İnsanlar hayatlarına bazen olumlu bazen ise olumsuz taraftan bakarlar. Bu bakış açısı, bakılan yerde ne görüldüğünü etkileyen bir veridir. İçinde bulunulan şartların olumlu veya olumsuz olması çok önemlidir. İşte bu bakış açısı ve içinde bulunulan şartlar da olumlu veya olumsuz duyguları açığa çıkarır. Kişi olumlu duyguların etkisi altında olduğunda, enerjisi yerinde olduğu için durumları daha net biçimde değerlendirebilir ve çözümler üretebilecek halde olur.

Oysa kişi olumsuz duyguların etkisindeyse zihinsel ve fiziksel olarak da olumsuz etkilenir. Morali bozuk olan birey, daha çabuk yorulabilir veya kendisini daha güçsüz hissedebilir. Problemlere çözüm üretmek için kendisinde o gücü bulamayabilir. Olayların tamamına odaklanmaktansa olumsuz tarafına kilitlenmek görülebilecek bir diğer durumdur.

Olumsuz Duygular Nelerdir?

Sosyal hayatta en sık karşılaşılan olumsuz duygulardan biri öfkedir. Öfke duyusu genelde insanların bir engelle karşılaştığı zamanlarda ya da kendilerine karşı bir saldırı hissettiklerinde ortaya çıkan duygudur. Sosyal hayatta karşılaşılan bir başka olumsuz duygu da üzüntüdür. Üzüntü duygusu, arzu edilen hedeflerin tutturulamaması veya geri dönüşü olmayan kayıplarla karşı karşıya kalma durumlarında ortaya çıkan bir duygudur ve bireyin kendisini zayıf hissetmesine neden olabilmektedir. Bir diğer olumsuz duygu korkudur. Korku, genellikle kişinin kendisine veya yakın çevresine karşı oluşan bir tehdit-tehlike sonucunda ortaya çıkar.

Diğer olumsuz duygular;

Olumsuz duyguların sosyal hayatı olumsuz etkilememesi, kişilerin yaşam kaliteleri bakımından oldukça önemlidir. Dolayısıyla bireylerin olumsuz duygularla baş etmeyi, bu duyguları kontrol etmeyi öğrenmesi gerekmektedir.

Olumsuz Duyguların Kontrol Edilmesi

Olumsuz duygularla baş etmede ilk adım yaşanılan bu duyguyu fark edip kabul etmektir. Kabul etmeyle beraber kontrol etme yolunda önemli bir adım atılmış olacaktır. Bununla birlikte duyguların farkında olmak demek, insanın hangi duyguları yaşadığını bilmek, kendisini ve diğer insanların duygularını izlemek ve bunları ayırt etmek demektir. Aynı zamanda yaşanan farkındalıkla duygunun kişide ne gibi değişiklikler oluşturduğu tanımlanabilir. Bu farkındalık, duyguları kontrol etmek açısından değerlidir.

İnsanların olumsuz duygularını kontrol etmeleri için farklı nedenleri vardır. Bunlardan biri acıdan kaçınmak istemeleridir. Örneğin eğlenceli bir ortamdayken üzüntülü durumun oluşturduğu olumsuz duyguların hissedilmemesi için bu duygular bastırılmaya çalışılır. Fakat duyguları bastırmaktansa bu duyguları açığa vurmak ve onları ifade etmek daha sağlıklı olacaktır.

Elbette her zaman açığa vurmak en iyi yol olmayabilir. Çünkü bu duygular güçlü olduğunda açığa vurmak, iç ve dış karmaşalara sebep olabilmektedir. Böyle bir durumla karşı karşıya kalındığında, kişinin bu duyguları açığa çıkaran olaydan uzaklaşarak odağını değiştirmesi önemlidir.

Olumsuz duygularla baş etmek için duygu düzenleme stratejilerine değinmek yerinde olacaktır. Duygu düzenleme, duyguların geliştirilip uygun durumlarda sergilenmesi veya bilinçli olarak açığa çıkarılmamasıdır. Olumsuz duyguların kontrol edilmesinde bu stratejilerin kullanılması kişiyi bir adım ileriye taşıyacaktır.

Aynı zamanda yaşanan olumsuz olayın düşünülmesi yerine neşeli ve hoş konuları düşünerek duygular olumlu anılara yönlendirilebilir. Veya yaşanan olumsuz olayın içindeki olumlu taraflara odaklanmak da etkili olacaktır.

Olumsuz duyguların etkisini çok yoğun hissediyor ve bu durum hayatınızı ciddi anlamda etkiliyorsa uzman yardımına başvurmanızı öneririz.