Klinik Psikolog

Psikolojinin temel alt dallarından en geniş uzmanlık dallarından biri olan alt alan klinik psikolojidir. Ülkemizde halk arasındaki psikolog düşüncesine paralel olan grup da klinik psikologlardır. Genel olarak insana odaklanarak zihinsel, duygusal ve davranışsal süreçleri anlamaya çalışmaktadırlar. Davranışı tanımlamak, anlamak, değerlendirmek, nitelendirmek (normal ya da anormal davranış), neyden etkilendiklerini tespit etmek ve tedavi etmek gibi başlıca amaçları vardır. 

Uzman klinik psikologlar, danışanların yaşadıkları yaşam olayları sonucunda gelişen psikolojik rahatsızlık ve işlevsizliği hafifletmek için çalışmaktadır. Buna paralel olarak rahatsızlıklardan korunmak için yardım etmek ve bireyin tüm yaşamı boyunca sağlıklı fiziksel, zihinsel, duygusal sosyal gelişimini desteklemek için çalışmaktadır.

Klinik Psikolog Nedir?

Klinik psikolog, psikoloji lisans mezunu olup klinik psikolojinin klinik alt alanlarında uzmanlaşmış, klinik psikoloji yüksek lisans eğitimini tamamlamış, anormal davranışlara tanımlamak ve tedavi etmek üzere çalışan kişidir. Temel çalışma alanları kişinin var olan problemleri psikoterapi ile tedavi etmektir. 

Klinik psikologlar, psikolojik kökenli sorunları olan bireylerin bu sorunlarının çözümünde yardımcı olmakta ve destek sağlamaktadır. Aynı zamanda bu davranışların nedenleri, çözümleri, ne tür teknikler ve terapiler kullanılarak ele alınabileceği ile ilgili araştırmalar yürütürler. 

Klinik psikologların çalıştığı gruplar çocuk, yetişkin ve ileri yetişkin (yaşlı) gruplardır. Aynı zamanda farklı etnik kökende, farklı kültürel yörelerden, çeşitli sosyoekonomik düzeydeki bireylerle, gruplarla, topluluklarla; hem sağlıklı olan, hem de ruhsal ya da fiziksel sağlık sorunları, yetersizlikleri, eksiklikleri olan kişilerle çalışabilir. Amaçları, yaşadıkları sorunları anlamak, tespit etmek, değerlendirmek, tahmin etmek, tedavi etmek ve ilerleyen süreçler için önleyici psikolojik destek hizmeti sunmaktır.

Kimler Klinik Psikolog Olabilir?

Klinik psikolog olabilmek için ilk şart psikoloji lisans eğitimini tamamlamak gerekmektedir. Ülkemizde psikoloji lisans eğitimi 4 yıl sürmektedir. Ardından 2 yıl süren klinik psikoloji yüksek lisans eğitimini tamamlamak gerekmektedir. Klinik psikoloji yüksek lisans programları üniversitelerin psikoloji bölümleri bünyesinde açılması gerekmektedir.

Uygulama yapabilmek için “süpervizyon”  denilen psikoloji alanındaki uygulamalara ilişkin psikoloğun, kendisinden daha üst düzeyde olan, bu alanda yetişmiş bir kişi tarafından denetlenmesi beklenmektedir. Klinik psikologlar lisans ve yüksek lisans programları boyunca bazı bilgi ve becerileri kazanmış ve geliştirmiş olması beklenir. 

     Bu programlarda Klinik Psikologların alması gereken bazı dersler vardır. Bunlar:

• Psikopatoloji, 
• Psikoterapi, 
• Araştırma yöntemleri, 
• İstatistik, 
• Kişilik ve zeka testleri, 
• Bilişsel süreçler gibi derslerin bulunması gerekmektedir. 
• Bu derslerin yanında ayrıca çocuk ve yetişkin kliniği stajlarını süpervizyon eşliğinde tamamlaması gerekir.
• Tezli ve tezsiz yüksek lisans alternatifleri mevcut olan Klinik Psikoloji yüksek Lisansını tezli bir şekilde yapan kişinin alanında belli bir araştırmaya dayalı olan bir tez çalışması da gereklidir. Tezsiz yüksek lisans programını tercih eden kişiler için de alanında belli bir proje çalışması gerekmektedir.

Klinik Psikolog Hangi Hastalıklara Bakar?

Klinik psikologların üzerinde çalıştığı duygusal, zihinsel ve davranışsal sorunlar genel olarak şu şekildedir: 

• Çocuk ve ergenlik problemleri, yetişkinlik dönemi problemleri, öz-saygı problemleri, yaşlılık, kayıp ve yas süreci gibi gelişim dönemlerine bağlı gelişen normal krizler, 
• Depresyon, anksiyete gibi psikopatolojiler 
• Kişilik bozuklukları, 
• Cinsel uyum sorunları, 
• Stresle ilişkili bozukluklar (anksiyete, obsesif-kompulsif bozukluk ve travma),
• Ruhsal etkenlere bağlı fizyolojik işlev bozuklukları (yeme bozukluğu, uyku bozukluğu), 
• Psikoaktif madde kullanımına bağlı bozukluklar (madde bağımlılığı), 
• Nöro-bilişsel bozuklukların altında yatan psikolojik sebepler, 
• Bedensel hastalık sonucu gelişen ruhsal bozukluklardır

Klinik Psikolog Nerede Çalışır?

Klinik psikoloji ülkemizde en çok bilinen psikoloji dalıdır. Bunun sebebi klinik psikolojinin uygulamalı bir dal olmasıdır. Klinik psikologlar akademik araştırma alanlarında, özel kliniklerde, hastanelerde, halk sağlığı merkezlerinde, askeriyede, cezaevlerinde, okullar ve üniversiteler gibi çok çeşitli kurum ve kuruluşlarda çalışabilirler. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte uygun koşullarda online platformlar vasıtasıyla online klinik psikolog görevini sürdürebilmektedir. Ayrıca ruh sağlığı hizmeti veren meslek grupları ile ekip çalışmasında da yer alabilmektedirler. 

Klinik Psikolog Ne Yapar?

Klinik psikologlar kişinin ruh sağlığını korumaya yönelik çalışmalar yapmaktadır. Temel olarak klinik psikolog danışanın mahremiyetine sadık kalarak onun duygusal ve davranışsal sorunlarına terapi ve psikolojik destek yoluyla hizmeti vermektedir. Bunun yanı sıra diğer yaptığı çalışmalar şu şekildedir: 

• Tedavi planları oluşturmak ve danışanıyla arasında terapötik bir süreç geliştirmek,
• Düzenli olarak seansları sürdürmek ve danışanın değişimlerini gözlemlemek,

• Zeka, kişilik, gelişim, nöropsikolojik testler; ilgi, tutum ve uyum envanterleri gibi araçları kullanarak ve sonuçları yorumlamak,
• Eğitim aldığı alanlar kapsamında toplum ruh sağlığını korumaya yönelik multidisipliner faaliyetlere, araştırmalara katılmak; kurumsal ve uygulamalı eğitimler vermek,
• Yaşanan kriz durumlarına müdahale etmek; travma ve afet gibi durumlarda psikolojik yardım hizmeti de sunmaktadır.

Klinik Psikologlar ile Psikologlar Arasındaki Farklar Nelerdir?

Psikolog ve klinik psikolog arasındaki temel fark uzmanlık almış olmak ile ilgilidir. Psikologlar 4 yıllık psikoloji lisansı alarak lisans derecesi ile mezun olurken klinik psikologlar ise 4 yıllık lisans programına ek olarak 2 yıl yüksek lisans yaparak klinik alanda uzmanlaşmaktadırlar. Bu alanda uzmanlık alırken psikologların aldığı ders ve içerikler, psikoterapi yapabilmesi için özel olarak düzenlenmektedir.

Klinik Psikologlar ile Psikiyatristlerin Farkı Nedir?

Klinik psikolog ve psikiyatristler benzer olarak psikopatolojiler ve psikolojik iyi oluş ile ilgilenen uzmanlar olmasına rağmen her ikisi arasında bazı farklılıklar mevcuttur. Psikiyatristler üniversitelerin Tıp Fakültesi’nden mezun olurken, psikologlar Psikoloji Bölümü’nden mezun olmaktadır.

Psikiyatristlerin tanı koyarak ilaç ile tedavi gerçekleştirebilirken klinik psikologların ilaç yazma yetkisi bulunmamaktadır. 

Klinik Psikolog İlaç Yazabilir mi?

Yukarıda bahsi geçen farklılıklara göre klinik psikologlar tıp eğitimi almamaktadır. Bu sebeple klinik psikologlar ilaç yazamaz; danışanın semptom olarak getirdiği kimi problemleri nörolojik olarak değerlendiremezler ve diğer tıbbi tedavileri de (ameliyat vb.) uygulayamazlar. Tıbbi bir problemin olduğu takdirde hastayı psikiyatri doktoru görmesi gereklidir. Bu gibi durumlarda psikolog ve psikiyatrist işbirliği şeklinde çalışarak bir tedavi planı uygulanması daha doğru olmaktadır. 

Anksiyete, depresyon, travma sonrası stres bozukluğu gibi pek çok psikopatoloji için psikiyatristlerin ve psikologların iş birliği içerisinde çalışması kişinin daha iyi hissetme sürecini kısaltmaktadır. 

Klinik Psikolog Rapor Yazabilir mi?

Rapor yazma yetkisi yalnızca tıp fakültesi mezunu olan psikiyatri alanında uzmanlaşmış doktorlarda bulunmaktadır. Klinik psikoloğun rapor yazma yetkisi yoktur. 

Klinik Psikolog Seans Ücretleri

Klinik psikolog seans süresi değişmekle birlikte sıklıkla 45-50 dakika arası sürerek seanslar düzenli aralıklarla devam etmektedir. Bu seansların ücretleri ise illere göre değişiklik gösterebilmektedir. Türkiye’de özellikle büyük şehirlerde ve kırsal alandaki şehirlerde fiyatlandırmalar farklılıklar mevcuttur. Ancak terapi çeşitlerine göre seans sıklığı değişebileceği gibi seans fiyatlandırmaları da değişmektedir.