Beklenmedik bir anda meydana gelen ve kimi zaman tekrarlayan panik atak, bazı bedensel belirtilerin de eşlik ettiği yoğun kaygı nöbetleri olarak tanımlanabilir. Bedensel belirtilere örnek vermek gerekirse;

• Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkışma,
• Çarpıntı, kalbin kuvvetli  ya da hızlı vurması
• Terleme
• Nefes darlığı ya da boğulur gibi olma,
• Soluğun kesilmesi
• Baş dönmesi, sersemlik, düşecek ya da bayılacak gibi olma
• Uyuşma ya da karıncalanma
• Üşüme, ürperme ya da ateş basması
• Bulantı ya da karın ağrısı 
• Titreme ya da sarsılma 

Panik atak aniden başlar, hızlı bir şekilde şiddetlenir. İlk 10-15 dk içerisinde panik atağın en şiddetli anları yaşanır. Genellikle ortalama olarak 15 dakika gibi bir sürede kendiliğinden geçer.

Panik Atak Nedir?

Panik atak ne demek sorusuna cevaben, çok kısa bir sürede maksimum seviyeye ulaşan ve ne zaman başlayıp ne zaman biteceği belli olmayan korku veya kaygı durumudur. Panik ataklar, belli başlı durumlar tarafından tetiklenebilirken beklenmeyen bir anda da gerçekleşebilir.  Panik atak çarpıntı, terleme, titreme, göğüs ağrısı veya sıkışması, nefes darlığı, baş dönmesi gibi belirtilerin yaşandığı bir durumdur. Bunlar panik atak krizi belirtileri arasındandır. Yaşanan bu panik atak nöbetleri, kişi için olumsuz yaşam deneyimleridir ve panik atak sonrası kişide tekrar yaşayabileceğine dair yoğun bir kaygı yaşanabilir. Dolayısıyla panik atak geçirmek, kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen ve birçok olumsuzluğu beraberinde getirebilen bir durumdur.

Panik Atak Neden Olur?

Panik ataklara neden olabilecek bazı panik atak sebepleri şunlardır;

·   Kalıtım: Genetik faktörler panik atağın gelişimine sebep olabilecek bir etkendir.

·   Stresli yaşam olayları (sınav, çalışma hayatı, sevilen birinin kaybı, önemli yaşam değişiklikleri vb.)

·   Tıbbi durumlar

·   Madde kötüye kullanımı ( uyuşturucu veya alkol kullanımı, özellikle yoksunluk yaşandığı esnada panik atakları tetikleyebilir.)

Panik Atak Çeşitleri Nelerdir?

Üç tür panik atak çeşidi mevcuttur. Panik atak çeşitleri şunlardır;

·   Spontan panik atak: Bu panik atak çeşidi, herhangi bir tetikleyici olmaksızın beklenmedik bir anda meydana gelir.

·   Duruma bağlı (ipuçlu) panik atak: Belirli ortam, zaman veya olay karşısında (örneğin sunum yapmak, kalabalık yerlerde durmak ) açığa çıkan panik atak çeşididir.

·   Durumsal olarak önceden belirlenmiş panik ataklar: Bu panik atak çeşidi belli başlı durumlarda daha kolay bir biçimde ortaya çıkabilir. Fakat bu durum her zaman gerçekleşmeyebilir. Bu noktada bu panik atak çeşidinin tutarlı olmadığını söylemek mümkündür.

Panik atakların çeşidinin ne olduğu fark etmeksizin, belirtilerinin ve yoğunluğunun genel olarak benzer olduğunu söylemek mümkündür.

Panik Atak Belirtileri Nelerdir?

Panik atak belirtileri ve yoğunluğu kişiden kişiye farklılık gösterebilir ancak tipik olarak belirtileri benzerdir. En yaygın panik atak fiziksel belirtileri arasında; panik atakta mide bulantısı, panik atak baş ağrısı, panik atak kalp çarpıntısı, panik atak ateş basması vb. mevcuttur. Panik atağın psikolojik belirtileri arasında ise panik atak ölüm korkusu, gerçek dışılık ya da kendinden ya da çevreden kopukluk duyguları, kontrolü kaybetme veya delirme korkusu vardır.

Panik atak geçirenler, panik atağın belirtileri durumunun hepsini yaşamayabilir ve kişilerde burada bahsedilmeyen bazı ek semptomlar da görülebilir. 

 Panik Atak İçin Hangi Doktora Gidilir?

Panik atak için öncelikle “kardiyoloji” bölümüne gidilmelidir. Çünkü yaşanan belirtilerin nedeni var olan kalp hastalığından kaynaklanıyor olabilir. Uzman tarafından gerekli kontroller yapıldıktan sonra uzman, kişi ihtiyaç duyduğu takdirde kişiyi “psikiyatri” bölümüne yönlendirebilir. Burada ruh sağlığı uzmanı ile beraber semptomlar değerlendirilerek kişiye uygun bir tedavi planı hazırlanır ve uygulanır.

Panik Atak Testi

Panik atak testi, panik atak semptomlarının yaşanıp yaşanmadığını değerlendirmeye yardımcı olabilecek bir ölçme aracıdır. Panik atak belirtileri testi, belirtileri anlamak ve bir uzman tarafından yardım almak gerekip gerekmediğini belirlemek için faydalı olabilir. Ruh sağlığı alanında uzman olan birisi panik atak ile ilgili herhangi bir envanter kullanmaksızın da kişinin yaşadığının panik atak olduğunu anlayabilir.

Panik Atak Tedavisi

Panik atak tedavisi için genel olarak terapi veya tıbbi yardım kullanılabilmektedir. Panik bozukluk tedavisi ile amaç panik atakların yoğunluğunu, sıklığını ve şiddetini azaltmak ve kontrol altına almaktır. Bunların yanında bazı nefes egzersizleri, gevşeme etkinlikleri, farkındalık uygulamaları da panik atakları yönetebilmeye yardımcı olabilecek yöntemlerdir. Özetle panik atak ilaçla tedavi edilebildiği gibi psikoterapi de tedavide kullanılabilmektedir.

Panik Atak Genetik Midir?

Panik atakların genetik bir bileşenin olabileceğiyle ilgili bazı çalışmalar mevcuttur. Yapılan çalışmalarda, panik ataklara sahip birinci derecede bir akrabası (anne-baba veya kardeş gibi) olan kişilerde de panik atak görülme ihtimalinin daha yüksek olduğu görülmüştür.

Ancak şunu da belirtmek gerekir ki panik atak gelişiminin sadece genetik bileşenlerle açıklanması zordur. Birinci derece akrabaları arasında panik atak geçmişi olmayan bir çok kişinin de panik atak yaşadığı düşünülürse panik atağı  yalnızca genetik ile açıklamak mümkün değildir. Çünkü panik atak gelişiminde çevresel faktörler, psikolojik faktörler de etkili olabilmektedir.

Panik Atağı Neler Tetikler?

Panik atak başlangıcı durumunu tetikleyen çeşitli faktörler mevcuttur. Bu faktörler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bazı yaygın panik atağı tetikleyen şeyler şunlardır:

·   Strese sebep olan yaşam olayları: Yaşanan önemli değişiklikler panik atağı tetikleyebilir. (boşanma, taşınma, iş kaybı vb.)

·   Fobiler veya korkular: fobi ve korkuları tetikleyen durum veya nesnelere maruz kalmak panik atağa sebep olabilir. ( örneğin kapalı alanlarda kalmak, toplum önünde konuşmak vb.)

·   Tıbbi durumlar

·   Madde kullanımı

·   Kullanılan bazı ilaçlar (bazı ilaçların yan etkisi dolayısıyla panik atak tetiklenebilir.)

Bu tetikleyici faktörler olmadan da kişilerin panik atak yaşayabileceğini unutmamak önemlidir.

Panik Atak Nasıl Oluşur?

Panik atak i, ortada somut bir tehlike ve neden yokken vücudun doğal bir “savaş ya da kaç” mekanizması tetiklendiğinde açığa çıkar. Savaş ya da kaç tepkisi, kişinin kalp atışlarının hızlanmasına, solunum ve kan basıncının artmasına sebep olan bir fizyolojik tepkidir. Bu mekanizma vücuda yoğun bir adrenalin ve stres hormonu salgılayarak panik atak semptomları açığa çıkmasına sebep olur.

Panik Atak Her Gün Yaşanır Mı?

Panik atakların yaşanma sıklığı her birey için aynı değildir. Bazı kişiler sık sık panik atak yaşarken bazıları bu atakları ara sıra, nadiren yaşayabilmektedir. Burada panik atak ve anksiyete farkına değinmek yerinde olacaktır. Panik atak ile anksiyete ilişkilidir ancak anksiyete genellikle geleceğe dair olacaklarla ilgili bir endişe veya huzursuzluk halidir. Panik ataklar ise birdenbire ve ortada somut bir neden yokken ortaya çıkan ani korku veya endişe nöbetleridir. Panik atakların sık sık tekrarlanması, anksiyete bozukluklarından panik bozukluk durumunun bir belirtisi haline gelebilir. Kişi sık sık panik atak geçiriyorsa bu, kişide anksiyete bozukluğu olduğunun bir işareti olabilir. Dolayısıyla kişinin profesyonel yardım almasına dikkat etmek gerekmektedir.

Panik Atak Anında Ne Yapılmalı?

Panik atakla başa çıkma konusunda şunlar yapılabilir;

• Panik atak krizi anında öncelikle mümkün olduğu kadar sakin kalmak ve bu durumun belli bir süre sonra geçeceğini bilmek oldukça önemlidir.

• Nefes alış verişleri kontrol altına almak, panik atak yoğunluğunu azaltmaya yardımcı olabilir.  Aynı zamanda gevşeme egzersizleri yapmak panik atak anında kontrolü sağlamada etkili olabilir.

• Panik atak yaşandığında güvenilen birine ulaşmak ve kişinin kendisini güvende hissetmesine yardımcı olmak oldukça önemlidir.

Unutulmamalıdır ki panik atak ile mücadele ediliyorsa profesyonel yardım almaktan çekinmemek gerekir.

Panik Ataklar Ne Kadar Sürer?

Panik atak süresi kişinin yaşadığı semptomlara göre farklılık gösterebilir. Panik atakların yoğunluğu genellikle birkaç dakika içerisinde maksimum seviyeye ulaşır. Ne kadar süreceği kesin olarak bilinmemekle beraber genellikle 15-30 dakika civarında sürer.

Panik Atak Ne Sıklıkla Olur?

Panik ataklar kimilerinde ara sıra, belki de kişinin hayatı boyunca birkaç kere yaşanabilirken kimilerinde aradan fazla süre geçmeden, örneğin haftada birkaç kere yaşanabilir. Panik atakların sıklığını etkileyecek faktörler arasında kişinin kaygı düzeyi, panik atak anını yönetebilme becerisi ve bu durumla baş etme düzeyi vardır. Psikoterapi süresi ile kişinin yaşadığı panik atak sıklığının azalması ve bazı durumlarda da tamamen ortadan kalkması mümkün olabilmektedir.